Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số là nhiệm vụ vừa cấp bách vừa lâu dài, đòi hỏi sự đổi mới toàn diện về tư duy, phương pháp và công cụ. Trong bối cảnh các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, đặc biệt là vai trò của thanh niên, sinh viên, sẽ tạo nên “thế trận lòng dân” vững chắc trên không gian mạng.
Trong bối cảnh kỷ nguyên số hiện nay, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức mới từ các luận điệu sai trái, thù địch trên không gian mạng. Trên cơ sở phân tích những thách thức nổi bật, bao gồm sự lan truyền nhanh chóng của thông tin sai lệch và chiến lược “diễn biến hòa bình” tinh vi, bài viết đề xuất các giải pháp đổi mới phương thức đấu tranh, ứng dụng công nghệ và phát huy vai trò của thanh niên, sinh viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh.
Tại Đại hội VII (tháng 6/1991), Đảng ta đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong đó khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của dân tộc và nhân loại, nắm vững quy luật khách quan và thực tiễn đất nước để đề ra cương lĩnh chính trị đúng đắn và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân”[1]. Luận điểm này đã tiếp tục được khẳng định và hiện thực hóa trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII: “Kiên định và không ngừng vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn”[2].
Theo đó, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, không gian mạng đã trở thành một mặt trận mới, nơi các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình” nhằm lật đổ chế độ chính trị tại Việt Nam. Nghị quyết số 35-NQ/TW (2018) của Bộ Chính trị đã xác định nhiệm vụ tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách. Đặc biệt, Kết luận số 89-KL/TW (2024) nhấn mạnh yêu cầu đổi mới phương thức bảo vệ nền tảng tư tưởng trong tình hình mới, nhất là trên không gian mạng.
Bài viết tập trung phân tích những thách thức đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số và đề xuất các giải pháp khả thi, phù hợp với thực tiễn, đồng thời nhấn mạnh vai trò của thanh niên, sinh viên – lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh này.
I. THÁCH THỨC TRONG BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG Ở KỶ NGUYÊN SỐ
• Sự lan truyền nhanh chóng của thông tin sai lệch
Không gian mạng với các nền tảng như mạng xã hội, diễn đàn trực tuyến và ứng dụng nhắn tin đã tạo điều kiện cho thông tin sai lệch lan truyền với tốc độ chưa từng có. Các thế lực thù địch lợi dụng tự do ngôn luận để tung ra các luận điệu xuyên tạc lịch sử, bôi nhọ lãnh đạo Đảng và Nhà nước, phủ nhận thành tựu đổi mới. Theo Báo cáo của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (2024), Việt Nam ghi nhận hàng triệu bài đăng, bình luận có nội dung sai trái, thù địch mỗi năm, tập trung vào các sự kiện chính trị lớn như Đại hội Đảng, kỷ niệm lịch sử.
• Chiến lược “diễn biến hòa bình” tinh vi
Các thế lực thù địch sử dụng các công cụ công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI), thuật toán cá nhân hóa để tiếp cận đối tượng mục tiêu, đặc biệt là giới trẻ. Chúng lợi dụng các vấn đề nhạy cảm như “dân chủ”, “nhân quyền”, “tự do báo chí” để kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Hồ Chí Minh từng cảnh báo: “Kẻ thù nguy hiểm nhất là kẻ thù bên trong”[3]. Sự suy thoái tư tưởng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và thanh niên càng tạo điều kiện cho các luận điệu này phát triển.
• Hạn chế về năng lực đấu tranh trên không gian mạng
Mặc dù Đảng và Nhà nước đã có nhiều nỗ lực, nhưng công tác đấu tranh phản bác trên không gian mạng còn thiếu sự đồng bộ và chuyên nghiệp. Nhiều lực lượng tham gia đấu tranh chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng số, dẫn đến hiệu quả thấp. Ngoài ra, việc thiếu các sản phẩm truyền thông sáng tạo, hấp dẫn khiến thông điệp chính thống khó cạnh tranh với các nội dung sai trái được thiết kế bắt mắt, dễ tiếp cận.
• Tác động từ toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế
Hội nhập quốc tế mở ra cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức khi các giá trị văn hóa, tư tưởng ngoại lai xâm nhập. Một số tư tưởng phi Mác-xít như chủ nghĩa tân tự do, thuyết “đa nguyên chính trị” được các thế lực thù địch lồng ghép khéo léo, gây nhầm lẫn cho giới trẻ, đặc biệt là sinh viên – nhóm đối tượng dễ tiếp cận thông tin quốc tế.
II. GIẢI PHÁP BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG TRONG KỶ NGUYÊN SỐ
• Đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền
Để đấu tranh hiệu quả trên không gian mạng, cần đổi mới nội dung tuyên truyền theo hướng ngắn gọn, hấp dẫn, sử dụng ngôn ngữ gần gũi với giới trẻ. Các sản phẩm truyền thông như video clip, infographic, podcast cần được đầu tư để lan tỏa các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Ví dụ, mô hình “Câu lạc bộ Lý luận trẻ” tại Đại học Bách khoa Hà Nội đã tổ chức các buổi thảo luận trực tuyến, sử dụng livestream để phản bác luận điệu sai trái, thu hút hàng nghìn lượt xem từ sinh viên.
• Ứng dụng công nghệ trong đấu tranh phản bác
Sử dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn (big data) để phát hiện, xử lý kịp thời các nội dung sai trái. Các cơ quan chức năng cần xây dựng hệ thống giám sát tự động, kết hợp với đội ngũ chuyên gia để phân tích và phản hồi nhanh chóng. Đồng thời, phát triển các ứng dụng hoặc nền tảng trực tuyến cung cấp thông tin chính thống, dễ tiếp cận, như cổng thông tin điện tử của Ban Tuyên giáo Trung ương.
• Phát huy vai trò của thanh niên, sinh viên
Thanh niên, đặc biệt là sinh viên, là lực lượng tiên phong trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, thanh niên là rường cột của nước nhà. Do vậy, cần đẩy mạnh giáo dục lý luận chính trị trong trường học, kết hợp với các hoạt động thực tiễn như cuộc thi chính luận, diễn đàn tranh biện để rèn luyện tư duy phản biện và kỹ năng đấu tranh. Các tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên cần xây dựng các đội ngũ “chiến sĩ số” chuyên trách phản bác luận điệu sai trái trên mạng xã hội.
• Hoàn thiện khung pháp lý và phối hợp liên ngành
Cần tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý không gian mạng, như Luật An ninh mạng (2018), đồng thời tăng cường phối hợp giữa các lực lượng công an, quân đội, tuyên giáo và truyền thông. Việc xây dựng “thế trận lòng dân” trên không gian mạng, như Kết luận 89-KL/TW đề cập, đòi hỏi sự tham gia của toàn dân, trong đó các cơ quan truyền thông đóng vai trò định hướng dư luận.
• Tăng cường hợp tác quốc tế
Học hỏi kinh nghiệm từ các đảng cộng sản trên thế giới như Đảng Cộng sản Trung Quốc với hệ thống “tường lửa” kiểm soát thông tin, hoặc Đảng Cộng sản Cuba với các chiến dịch truyền thông phản bác luận điệu chống phá. Đồng thời, đẩy mạnh vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như những “sứ giả” lan tỏa đường lối, chính sách của Đảng đến bạn bè quốc tế.
III. KẾT LUẬN
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số là nhiệm vụ vừa cấp bách vừa lâu dài, đòi hỏi sự đổi mới toàn diện về tư duy, phương pháp và công cụ. Trong bối cảnh các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, đặc biệt là vai trò của thanh niên, sinh viên, sẽ tạo nên “thế trận lòng dân” vững chắc trên không gian mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản”[4]. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chính là bảo vệ con đường cách mạng ấy, góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.
Trần Anh Tuấn, Trịnh Gia Hưng – Đại học Bách Khoa Hà Nội (vietnamhoinhap.vn)
__________
Đảng Cộng sản Việt Nam (1991) Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. H. NXB Sự thật, tr. 21
Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 180
Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
Bộ Chính trị (2018), Nghị quyết số 35-NQ/TW về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, Hà Nội.
Bộ Chính trị (2024), Kết luận số 89-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, Hà Nội.
Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (2024), Báo cáo tình hình an ninh mạng Việt Nam năm 2024, Hà Nội.
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991) Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. H. NXB Sự thật, tr. 21 [2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 180 [3] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 5, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội. tr. 232 [4] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 2, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội. tr. 280
